یکی از بزرگترین صادر کنندگان زعفران با کیفیت در دنیا ایران است. زعفران ایرانی به عنوان “طلای سرخ” شناخته می شود. قائن به عنوان پایتخت طلای سرخ ایران، دارای یک مارک جهانی زعفران به نام زعفران قائنات است. زعفران انواع مختلفی دارد که قیمت زعفران با توجه به نوع آن متفاوت خواهد بود. ما در این مطلب قصد داریم انواع زعفران را به شما معرفی کنیم، آنها را مقایسه و تفاوت و شباهت های آن ها را بررسی کنیم.
آنچه در ادامه می خوانیم:
اکثرا مردم اطلاعات چندانی در رابطه با انواع زعفران ندارند و این ممکن است در هنگام خرید زعفران یا حتی فروش زعفران های خود دچار مشکل شوند. زعفران به دو صورت فیزیکی و محتوایی تقسیم بندی می شود که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.
دسته بندی محتوایی زعفران تحت تاثیر کیفیت زعفران است که شامل زعفران ممتاز، زعفران ممتاز صادراتی، زعفران درجه یک، زعفران درجه دو و … میشود.
دسته بندی فیزیکی زعفران شامل زعفران نگین، زعفران پوشال، زعفران سرگل، زعفران دسته (دختر پیچ) و زعفران سفید است.
به این نکته توجه کنید که منظور از انواع زعفران در تفاوت بخش قرمز و زرد رنگ زعفران است. بخاطر داشته باشید که منظور از کلاله ، “قسمت قرمز رنگ” است. و منظور از خامه “قسمت زرد کلاله” زعفران است.
اگر کلاله های قرمز رنگ و درشت زعفران به صورت سه شاخه متصل به هم ، بدون خامه ( قسمت زرد رنگ ) از گل جدا شوند ، زعفرانی حجیم بدست خواهد آمد و به آن پوشال نگین می گویند. حدود قدرت رنگ دهی زعفران نگین بین 230 تا 270 می باشد .
زعفران سرگل همان کلاله های کاملا قرمز رنگ و بریده شده ( جدا از هم) زعفران هستند که در آن هیچگونه خامه یا ریشه ای وجود ندارد و قدرت رنگ دهی آن بین 210 تا 260 می باشد . زعفران سرگل( ممتاز ) بسته به اینکه از چه قدرت رنگ دهی ، طول و ضخامت میزان شکستگی و نرمی موجود در آن ، قابل درجه بندی است به دو دسته تقسیم می شود:
قیمت زعفران سرگل و همچنین قیمت زعفران سرگل ممتاز به علت تفاوت کمی که دارند کمی با یکدیگر متفاوت است.
زعفران پوشال در واقع کلاله های قرمز رنگ متصل به هم همراه با 1 تا 4 میلی متر خامه یا ریشه زرد رنگ گل زعفران هستند . به علت وجود خامه بیشتر قدرت رنگ دهی آن بیشتراست.
کلاله قرمز رنگ زعفران به همراه 3 تا 5 سانتی متر خامه متصل به آن که به صورت مرتب کنار هم چیده شده نخ پیچ یا به اصطلاح دختر پیچ می شوند . قدرت رنگ دهی زعفران دسته بین 120 تا 150 می باشد .
هنگامی که سرگل را از دسته جدا می کنیم، قسمت ریشه یا سفید که در ایران به آن کنج یا سفید زعفران گفته می شود، باقی می ماند که نمی توان آن را زعفران تلقی کرد. این قسمت در اروپا به white یا سفید یا style (خامه) معروف است.
بر خلاف تصور عده ای که تصور می کنند کنج دارای عطر بیشتری نسبت به سرگل است باید گفت بررسی های علمی و آنالیزهای انجام شده نشان می دهد که موارد ارزشمند فقط در کلاله قرمز رنگ زعفران نهفته است. این مواد بخصوص کروسین (عامل رنگ زعفران) در اثر حرکت در بافت گیاهی از کلاله به خامه منتقل شده اما چون در خامه رطوبت بیشتری وجود دارد موجب شده که به نظر بیاید که عطر بیشتری از خامه ب مشام می رسد. در عین حال به دلیل ظاهر زیبا و رنگ چشم نواز آن و اینکه نمی توان تقلبی برای آن در نظر گرفت، مورد توجه قرار می گیرد.
شاید برای افرادی که خرید زعفران از کشاورز را ترجیح میدهند یا خرید گل زعفران را به خرید زعفران بسته بندی ترجیح میدهند، این سوال پیش آید که آیا ریشه زعفران نیز جزئی از انواع زعفران به حساب می آید یا نه؟
اگر توجه کرده باشید در هنگام جدا کردن کلاله ها ریشه سفید رنگ آن بسیار طولانی است و این ریشه طولانی و سفید ممکن است بر اثر رطوبت و دیگر عوامل رنگ نارنجی یا قرمز به خود بگیرد.
اگر چه که این ممکن است این قسمت کمی قدرت رنگ دهی داشته باشد اما این بخش جزو دسته بندی انواع قرار نمی گیرد. البته در بسیاری از مناطق مردم از این قسمت نیز برای رنگ دهی استفاده می کنند.
همانطور که میدانید اغلب مردم برای استفاده روزمره از زعفران را پودر کرده و سپس از آن استفاده می کنند که این کار به صورت دستی انجام میدهند یا به صورت پودر بسته بندی زعفران خریداری می کنند اما در هر صورت باید بدانید که زعفران پودر شده جزو دسته بندی زعفران قرار نمی گیرد.